کنگره ملی شیخ سلار دیلمی با حضور مرجع عالیقدر تشیع حضرت ایت اله نوری همدانی ، ایت اله مجتهد شبستری نماینده محترم ولی فقیه در استان ، فرماندار محترم شهرستان تبریز ،مدیر کل اوقاف و امو رخیریه استان ، مسئولین بخش ، خانواده معظم شاهد و ایثارگران ، روحانیت معظم منطقه ،خیرین مدرسه ساز خسروشاه،و با حضور گسترده و منسجم فرهنگیان و دانش اموزان خسروشاه،روسا و کارکنان ادارات و نهادها ، اهالی مومن و متدین و شهید پرورمنطقه ، فرماندهان سپاه ناحیه امامت و منطقه ، فرماندهان محترم پدافند هوائی شمالغرب کشور ،فرماندهان مراکز نظامی و انتظامی و کلیه اقشار مردم بخش و شهرهای اطراف و روستا های تابعه در جوار بقعه مبارک شیخ سلار دیلمی با شکوه و عظمت بی نظیر برگزار شد.
حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در این پیام حمزةبن‌عبدالعزیز طبرستانی معروف به سلار را فقیهی نام‌آور و متکلّمی نامداری دانستند و گفتند:
سلار گذشته از اینکه فقیهی نامی بود, متکلّم نام‌آوری هم بود که در بخشی از امور از سیّد مرتضی نیابت می‌کرد و کارهای فقهی و مرجعیّت دینی و علمی حَلَب را طبق رهنمود سیّد مرتضی به عهده داشت,
متن پیام معظم له بدین شرح است:
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمد لله ربّ العالمین و صلّی الله علی جمیع الأنبیاء و المرسلین والأئمة الهداة المهدیین سیّما خاتم الأنبیاء و خاتم الأوصیاء(علیهما آلاف التحیّة و الثناء) بهم نتولّی و من أعدائهم نتبرّءُ الی الله!
مقدم علما، آیات، حجج، فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی و علاقه‌مندان به قرآن و عترت را گرامی می‌داریم. از برگزارکنندگان این همایش وزین حق‌شناسی میکنیم و از بزرگوارانی که در ایراد مقال یا ارائه مقالت بر وزن علمی این همایش افزوده‌اند حق‌شناسی میکنیم. از ذات اقدس الی مسئلت میکنیم که همه عالمان ربانی مخصوصاً سلّار و سائر فقها و متکلمان ما را با انبیاء و اولیای الهی مشهور بفرماید و همه شما فرهیختگان را مشمول ادعیه ذاکیه ولیّ عصر(ارواحنا فداه) قرار دهد! حمزة بن عبدالعزیز طبرستانی است و معروف به سلّار است که ظاهراً در اصل سالار بود، این بزرگوار از شاگردان بِه‌نامِ سید مرتضی و شیخ طوسی(رضوان الله تعالی علیهم اجمعین) است. اصل تأسیس حوزه علمیه و علومی که در حوزه های علمیه باید مطرح شود را از اهل بیت فرا گرفت. از وجود مبارک پیغمبر و امام صادق(علیهما آلاف التحیة و الثناء) رسیده است که برنامه‌های حوزوی باید عناصر سه‌گانه ذیل را اصل قرار دهد: «آیه محکمه»، «فریضه عادله» و «سنت قائمه»؛[1] اینها علوم رسمی حوزوی است که بخشی به اصول دین و بخشی به فقه و اخلاق و حقوق و فروع دین برمی‌گردد. سید مرتضی(رضوان الله تعالی علیه) بعد از فراگیری علوم از شیخ مفید و مانند آن بزرگوار همّت والایی در تأسیس حوزه علمیه نجف داشت اولاً و برنامه‌های درسی حوزه را برابر رهنمود رسول خدا و امام صادق(علیهما آلاف التحیة و الثناء) تنظیم کرد ثانیاً؛ شاگرادنی تربیت کرد که برخی‌ها از «آیه محکمه» بهره وافر داشتند، برخی‌ها «فریضه عادله»، برخی‌ها «سنت قائمه»، برخی‌ها در علوم عقلی، برخی‌ها در علوم نقلی، برخی‌ها در تفسیر، برخی‌ها در کلام، برخی‌ها در فقه، برخی‌ها در حقوق و مانند آن.
سلّار، شیخ طوسی، قاضی عبدالجبّار، حَلَبی و بزرگان دیگر کسانی بودند که جزء فارغ التحصیلان نجف بودند. سلّار از شاگردان نام‌آور سیّدمرتضی بود؛ تلاش و کوششی که سیدمرتضی کرد، جهان تشیع را وامدار آن عقلانیت و درایت و تدبیر مدیریت خود کرد. شما مستحضرید که طبق نقل برخی‌ها زعیم حوزه علمیه مکّه عبدالله بن عباس، زعیم حوزه علمیه مدینه ابّی بن کعب و زعیم حوزه علمیه عراق عبدالله بن مسعود بود، خروجی این سه مرکز را با خروجی نجف که زعیم حوزه علمیه نجف سید مرتضی بود که بعد شیخ طوسی به عهده گرفت بررسی کنید، کتاب‌هایی که جزء خروجی نجف است قابل قیاس نیست، عالمان ربانی متکلّمان و فقیهان و مفسّران و حقوقدانان سیره‌نویسانی که از نجف برخواستند با آنها قابل مقایسه نیست، اگر کسی بگوید که جهان تشیع و حوزه‌های علمیه شیعه‌نشین وامدار حوزه نجف است، اقرار نکرده است؛ اگر کتب اربعه است خروجی نجف است، اگر کتاب‌های محقق و علامه است اینها خروجی همان حوزه‌های علمیه نجف و حلّه و اینهاست و اگر در بین متأخران جواهر است، مکاسب است، کفایه است، رسائل است و کتاب‌های عمیق فقهی و علمی دیگر اینها جزء برکات نجف است، همه اینها در سایه عقلانیت، مدیریت و مدبّر بودن سیدمرتضی است؛ آن روز مسئله علم کلام به ویژه مسئله امامت از راه عقلانی رواج وافر داشت، قاضی عبدالجبّار ـ معتزلی معروف ـ صاحب کتاب المغنی که بیست جلد است، بخش پایانی کتاب خود را درباره امامت اختصاص داد؛ آن‌جا با توجه به مبانی امامیه، تعیین مصادیقی که در مکتب امامیه مطرح است را مورد نقد قرار داد، مرحوم سید مرتضی در امامت کتاب الشافی نوشت که نقض گفتههای قاضی عبدالجبّار معتزلی است که مرحوم شیخ طوسی که خود جزء متکلّمان بِه‌نام است می‌گوید: کتابی در امامت همتای کتاب استادمان سیّد مرتضی تصنیف نشده است.
بعد از اینکه سیّد مرتضی شبهات قاضی عبدالجبّار را در کتاب شریف الشافی پاسخ داد، یکی از شاگردان به‌نامِ قاضی عبدالجبّار نقض، اشکالات و شبهاتی مطرح کرد که به زعم باطل خود الشافی سیّد مرتضی را زیر سؤال بود. مرحوم سیّد مرتضی شاگرد بِه‌نامی به نام سلّار؛ یعنی همان سالار معروف دارد. این حمزةبن‌عبدالعزیز طبرستانی معروف به سالار که در نوشته‌ها از او به سلّار یاد می‌شود، فقیه نام‌آور و متکلّم نامداری بود؛ مرحوم سیّد مرتضی به سالار طبرستانی دستور می‌دهد که شما پاسخ این نقض را بدهید که این مجموعه? چهارگانه فرصت مغتنمی برای ارزیابی مسائل کلان امامت و کلان کلام است. آنچه قاضی عبدالجبار نوشت, آنچه سیّد مرتضی نقد کرد, آنچه شاگرد قاضی عبدالجبّار الشافی سیّد مرتضی را نقد کرد, آنچه به دستور سیّد مرتضی سلّار و سالار طبرستانی نقضِ آن شاگرد را نقض کرد، این مجموعه بسیار بحث‌های کلان کلام را به همراه دارد و اینها از خروجی‌ها و برکات نجف است که به وسیله سیّد مرتضی و به وسیله شاگرد معروف او حمزةبن‌عبدالعزیز طبرستانی معروف به سالار که از او به سلّار یاد می‌شود سامان پذیرفت. این بزرگوار گذشته از اینکه فقیهی نامی بود, متکلّم نام‌آوری هم بود که در بخشی از امور از سیّد مرتضی نیابت می‌کرد، کارهای فقهی و مرجعیّت دینی و علمی حَلَب را طبق رهنمود سیّد مرتضی به عهده داشت, گرچه حَلَبی عهده‌دار بخش دیگر؛ ولی سالار طبرستانی یعنی همین سلاّر بخشی از کارهای دینی و علمی حَلَب را به عهده داشت.
مرحوم سیّد مرتضی در شناخت شاگردان و تدبیر و پرورش شاگردان ماهر بود، مرحوم علامه بحرالعلوم در الفوائد الرجالیه نقل می‌کند که سیّد مرتضی دید در بین شاگردان حوزوی او برخی‌ها از استعداد بیشتری برخوردارند، آنها را با شهریه بیشتری تأمین کرد که اینها «فارغ‌البال» باشند و تمام وقت را در تحقیقات علمی صرف کنند؛ لذا به شیخ محمد حسن طوسی ماهی دوازده دینار شهریه داد، به قاضی عبدالجبار ماهی هشت دینار شهریه داد؛ او شده شیخ طوسی که دو کتاب از کتاب‌های اربعه امامیه را نوشت و قاضی عبدالجبار از فقهای نام‌آور شده است که در جمع اینها آن سالار طبرستانی سهم وافری داشت، چه اینکه دیگر فقهایی که همتای او بودند از فقه و کلام و سایر علومی که از آنها به عنوان آیه محکمه, فریضه عادله و سنّت قائمه یاد می‌شود بهره فراوانی داشتند.
بعد از انتقال حکومت از آل‌بویه به سلجوقی‌ها سلّار فتواهای سیاسی دینی می‌داد; یعنی طرزی شیعه را اداره می‌کرد که مورد گزند و آسیب سلجوقیان نباشند، آن بهره‌های فراوانی که در زمان آل‌بویه داشتند رخت بر نبندد و گرفتار تندروی‌های عُمّال سلجوقی نشوند.
غرض آن است که تا در نجف بود به تحقیقات علمی می‌پرداخت، وقتی به حَلَب وارد شد به مرجعیّت دینی بار یافت و امور دینی مردم را اداره می‌کرد و سرانجام در سال 436 قمری رحلت کرده است و در سفرهایی که رفت و آمد می‌کرد وقتی به شهر خسروشاه رسید ـ آن روز خسروشاه جزء بزرگ‌ترین شهرهای آذربایجان بود که تبریز و اردبیل و این‌گونه از شهرها را جزء توابع و اطراف خسروشاه به حساب می‌آوردند که بسیار بزرگ و گسترده بود ـ در رفت و آمد به بغداد آن‌جا رحلت کرد و همان‌جا دفن شده است، طوری که درباره او و امثال او می‌توان گفت که رحمت خدا و سلام خدا بر این‌گونه از فقها و متکلّمان نام‌آور امامیه روزی که به دنیا آمدند, روزی که رحلت کردند, روزی هم که مبعوث می‌شوند ?وَ السَّلامُ عَلَیَّ یَوْمَ وُلِدْتُ وَ یَوْمَ أَمُوتُ وَ یَوْمَ أُبْعَثُ حَیًّا?؛[2] یعنی در هر سه مقطع با سلامت همراه بود؛ سالماً از یک مادر و پدر طیّب و طاهر اهلِ بیتی به دنیا آمده است, سالماً در دنیا زندگی کرده است که نه بیراهه رفت و نه راه کسی را بست, سالماً هم ـ ان‌شاءالله ـ وارد برزخ و قیامت شده است که آن روز اگر کسی سالماً وارد شود یقیناً اهل نجات است.
مجدداً مقدم شما علما و فضلا و آیات و حجج و فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی را گرامی می‌داریم از خدای سبحان مسئلت میکنیم. برگزارکنندگان این‌گونه از همایش را که در حقیقت درصدد احیای تُراث اسلامی هستند سعادت و سیادت دنیا و آخرت مرحمت کند و همه بزرگانی که در ایراد مقال یا ارائه مقالت تلاش و کوشش محقّقانه و پژوهش عالمانه کردند خدا به أحسن وجه بپذیرد و ذات اقدس الهی حشر همه شما را با قرآن و عترت قرار بدهد!
پروردگارا امر فرج ولیّ‌ات را تسریع بفرما! نظام ما, رهبر ما, مراجع ما, ملت و مملکت ما را در سایه ولیّ‌ات از هر گزندی محافظت بفرما!
مشکلات دولت و ملت را در سایه لطف ولیّ‌ات برطرف بفرما!
خطر بیگانگان را به خود آنها برگردان!
روح مطهر امام راحل و شهدا را با انبیا و اولیا محشور بفرما!
«غفر الله لنا و لکم و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته»
[1]. الکافی(ط ـ اسلامی)، ج1، ص32. «إِنَّمَا الْعِلْمُ ثَلَاثَةٌ آیَةٌ مُحْکَمَةٌ أَوْ فَرِیضَةٌ عَادِلَةٌ أَوْ سُنَّةٌ قَائِمَةٌ وَ مَا خَلَاهُنَّ فَهُوَ فَضْلٌ».
[2]. سوره مریم, آیه33.
آیت الله سبحانی در این پیام آورده است: برپایی چنین همایش‌هایی برای تجلیل از شخصیت‌ها سبب می‌شود نسل حاضر به کسب علم و دانش گرایش بیشتری پیدا کرده و درصدد کشف افق‌های تازه در قلمرو معارف برآیند. در ادامه این پیام آمده است: یکی از دست‌پروردگان شیخ مفید و پس از وی سیدمرتضی، قهرمان گفتار ما، سالار فقیهان حمزه بن عبدالعزیز سالار دیلمی است که در نزدیکی وی، به استادش سیدمرتضی همین بس که نجاشی می‌نویسد تجهیز سیدمرتضی به وسیله شریف‌ابویعلی و سلار بن عبدالعزیز انجام شد. آیت الله سبحانی در پیام خود به کنگره افزود: سلار بن عبدالعزیز در منطقه دیلمان دیده به جهان گشود، منطقه‌ای که شیعه برای اولین بار در آن رشد کرد. وی در بخش دیگری از این پیام آورده است: اگر شیخ مفید تذکره، مرتضی الذریعه و شیخ طوسی عده را در اصول فقه نوشتند، سلار نیز کتاب التقریب را در این باره نوشت و از این راه ثابت کرد که شیعه در عین اهمیت دادن به نقل به عقل نیز اهمیت می‌دهد. آیت الله سبحانی در این پیام همچنین با اشاره به وقایع اسفبار سوریه و خطر تکفیری‌ها برای اسلام، یادآوری کرده است: بسیار اسفبار است که در هر زمانی برخی انسان‌های خونخوار به نام اسلام، به ریختن خون پاکان و کودکان، افتخار کرده و هم اکنون نسل ناپاک آنها در سوریه و نقاط دیگر جهان ادامه دهنده این راه هستند. در کنگره شیخ سلار همچنین پیام تصویری آیتالله عبدالله جوادی‌آملی پخش و نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌شرقی نیز سخنرانی کرد. در این کنگره از کتاب سالار فقیهان شیخ سلار دیلمی با تألیف ?هادی هاشمیان? و اداره کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان‌شرقی رونمایی شد. ابوعلی حمزه بن عبدالعزیزدیلمی معروف به شیخ سلار دیلمی، اولین فقیه شیعه ایرانی از فقیهان شیعی برجسته قرن پنجم اوایل عصر غیبت کبری است. زمان ولادت او مشخص نیست، ولی وفات وی در سال 463 قمری در قریه خسروشاه در نزدیکی تبریز بوده که در همان جا به خاک سپرده شده است. وی را شاگرد شیخ مفید و به ویژه سید مرتضی دانسته‌اند. از جمله معاصران سلار دیلمی می‌توان به شیخ طوسی، ابوعبدالله جعفر بن محمد دوریستی، یعقوب بیهقی، نظام‌الدین صهرشتی، ابویعلی جعفری، ابوالعباس نجاشی اشاره کرد. از شاگردان او نیز می‌توان به ابوعلی طوسی، ابوالصلاح حلبی، ابوالصمصام ذوالفقار حسنی‌علو‌ی‌مروزی، ابوالکرام مبارک‌نحوی، ابوالفتح کراجکی و قاضی ابن براج‌طرابلسی اشاره کرد. وی نظرات فقهی خاصی از جمله در خصوص وجوب تکبیرات، حکم خوردن خاویار (تخم ماهی)، حقوق مالی زن، استلام حجرالاسود، رد مازاد فرض به زوجه، بطلان دو و سه طلاق در یک مجلس، ازدواج با اهل کتاب، کیفر سقط جنین، دیه زن و مرد، تعلیق در عقود و ایقاعات، حکم تسلیم کالای مؤجل قبل از رسیدن اجل، وضعیت تصرفات ناقل عین مرهونه از سوی راهن، داشت. فکر و اندیشه سیاسی شیخ سلار دیلمی نیز قابل توجه است و یکی از دیدگاه‌های بدیع وی درباره ولایت فقیه است. وی در باب امر به معروف و نهی از منکر با صراحت اذعان می‌کند که ائمه معصومین (ع) اقامه احکام در میان مردم را به فقیهان شیعه تفویض کرده‌‌اند. از تألیفات سلار دیلمی می‌توان به المراسم العلویه فی الاحکام النبویه، الرد علی ابی الحسن البصری فی نقض الشافی، جوابات المسائل السلاریه، المقنع فی المذهب، التقریب (التهذیب) در اصول فقه، التذکره فی حقیقه الجوهر و العرض و الابواب و الفصول فی الفقه اشاره کرد. مقبره شیخ سلار در شهر خسروشاه در 30 کیلومتری تبریز مرکز آذربایجان‌شرقی واقع شده است.
آیتالله سبحانی درپیامی به کنگره شیخ سلار اظهار کرد: با توجه به چنین فداکاری و جانبازی در حفظ ارزش‌ها، شایسته است نسل‌های بعدی پیوسته از آنها یاد کرده و پاسداشت حقوق عظیم آنها باشند.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی گفت: با هدف دیدار با اقشار مختلف مردم استان آذربایجان شرقی مرجع عالیقدر عالم تشیع حضرت آیتالله العظمی نوری همدانی«مدظله» به آذربایجان شرقی سفر می‌کنند.
حجت‌الاسلام و المسلمین سید شهاب‌الدین حسینی صبح امروز در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: در این سفر به مدت پنج روز حضرت آیتالله العظمی نوریهمدانی«مدظله» با گروه‌ها و اقشار مختلف مردم دیدار می‌کنند.
وی افزود: این سفر با دعوت رسمی آیتالله محسن مجتهدشبستری نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان‌شرقی در قالب نوزدهمین سفر این مرجع جهان تشیع انجام می‌شود.
حسینی اضافه کرد: معظم‌له صبح پنج شنبه 22 خرداد ساعت 9 صبح با استقبال مردم و مسئولان آذربایجان‌شرقی وارد فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز خواهند شد.
وی خاطرنشان کرد: نخستین برنامه حضرت آیتالله العظمی نوریهمدانی«مد ظله» روز پنج شنبه 22 خرداد دیدار با مردم تبریز و سخنرانی در جشن نیمه شعبان بعد از نماز مغرب و عشا در مصلای حضرت امام خمینی(ره) تبریز است.
حسینی ادامه داد: معظم له 23 خرداد عصر روز جمعه در مسجد جامع تبریز دیدار با علمای آذربایجان‌شرقی و ائمه جمعه و روحانیت خواهند داشت.
مدیر کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان شرقی اظهار کرد: این مرجع عالیقدر جهان تشیع صبح روز شنبه 24 خرداد در سپاه همیشه سرافراز عاشورا دیداری با خانواده‌های شهدا، نیروهای نظامی، جانبازان و نیروهای مسلح داشته و سخنرانی می‌کنند.
حسینی گفت: آیتالله نوری همدانی عصر 24 خرداد در سالن همایش مصلای امام خمینی(ره) فرهنگیان، نخبگان به دیدار ایشان می‌روند و 25 خرداد صبح در محل بیت نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی مسئولان استان با آیتالله نوری همدانی دیدار می‌کنند.
وی اضافه کرد: مرجع عالیقدر عالم تشیع حضرت آیتالله العظمی نوری همدانی«مد ظله» با انتخاب خود ایشان به یکی از شهرستان‌های استان سفر می‌کنند که هنوز مشخص نکرده‌اند.
حسینی اظهار کرد: کنگره ملی شیخ سلار دیلمی شاگرد شیخ مفید و نخستین فقیه شیعه ایرانی با حضور و سخنرانی آیتالله نوری همدانی در تالار وحدت دانشگاه تبریز گشایش می‌یابد.
وی افزود: این کنگره همچنین با پیام آیتالله سبحانی و جوادی عاملی ادامه یافته و دو مقاله برتر نیز قرائت می‌شود.
مدیر کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان‌شرقی گفت: در این کنگره کتاب سالار فقیهان شیخ سلار دیلمی به کوشش هادی هاشمیان برگرفته از کتاب از المراسم مهمترین اثر شیخ سلار دیلمی رونمایی می‌شود.
حسینی اضافه کرد: آخرین برنامه آیتالله العظمی نوریهمدانی«مد ظله» بعد از ظهر روز 27 خرداد در مرقد شیخ سلار دیلمی در خسروشاه (خسروشهر )حضور می‌یابند و با مردم این شهر دیدار می‌کنند.
مدیر کل اوقاف و امور خیریه آذربایجان‌شرقی سفر آیتالله العظمی نوریهمدانی«مد ظله» را نخستین سفر یک مرجع تقلید با لباس دینی به استان اعلام کرد و گفت: ایشان مرجع تقلید یک تاز در دفاع از نظام و ولایت هستند که در فتنه 88 به میدان آمدند.
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
سیری در زندگی و مبارزات مرحوم آیت الله سید هادی خسروشاهی
شیخ سلار دیلمی سندی است بر قدمت تشیع در تبریز
ساختمان دادگاه عمومی خسروشاه کلنگ زنی شد
رییس جمهور بر بالین رهبر معظم انقلاب: عکس
فرمانده حوزه بسیج خسروشاه:دوران دفاع مقدس تمرین و آزمون ایثار بو
جلسه مدیران مدارس منطقه خسروشاه باحضور فرماندار برگزار شد
شعری بسیار زیبا در وصف امام مهربانی ها امام رضا (ع)
افتتاح پژوهش سرای دانش آموزی و مرکز بهبود اختلالات یادگیری امید
جلسه شورای اداری خسروشاه با حضور فرماندار تشکیل شد
بازدید سرزده مدیرکل آموزش و پرورش استان از مدارس منطقه خسروشاه
[عناوین آرشیوشده]
