پس از آنکه در بهمن ماه گذشته، بازنشستگی چند تن از استادان دانشگاه علامه، خبرساز شد و حتی کار به پیگیری مجلس هم رسید، در دو سه روز گذشته، دوباره بحث بازنشستگی استادان و این بار استادان دانشگاه تهران، دوباره خبرساز شده است. به گفته مدیرکل دفتر ریاست دانشگاه تهران، 30 عضو هیئت علمی این دانشگاه در آینده نزدیک بازنشسته می شوند که 20 نفر از این اعضای هیئت علمی خودشان درخواست بازنشستگی کرده و 10 نفر دیگر طبق قانون بازنشسته می شوند که احکام آنها تا نیمه شهریور صادر می شود.

عبدالرضا سیف گفته است که « بازنشستگی این اعضای هیئت علمی قانونی و طبق روال اداری است و نه سیاسی. چرا که هر عضو هیئت علمی که 30 سال سابقه خدمت داشته باشد طبق قانون بازنشسته می شود.»

در حالی که چندی پیش سید محمد مقیمی عضو هیئت رئیسه دانشگاه تهران از بازنشسته شدن 81 عضو هیئت علمی دانشگاه تهران طی سال 88 خبر داده بود عبدالرضا سیف از جذب 200 عضو هیئت علمی در دانشگاه تهران طی سال گذشته خبر داده است: « وقتی یک عضو هیئت علمی با مرتبه استادی بازنشسته می شود این امکان ایجاد می شود که دانشگاه 3 استادیار جذب کند چرا که حقوق یک استاد 3 برابر یک استادیار است. همچنین وقتی یک دانشیار از دانشگاه بازشسته شود از آنجا که حقوق دانشیار تقریبا" 2 برابر یک استادیار است می توانیم 2 عضو هیئت علمی با درجه استادیاری جذب کنیم.»

طبق ماده ?? قوانین و مقررات استخدام کشوری صورت گرفته‌است. بر اساس این ماده قانونی، دانشگاه مکلف است که اعضای هیات علمی را که به سن ?? سال تمام رسیده‌اند بازنشسته کند. اما تبصره‌ای هم وجود دارد مبنی بر اینکه رییس دانشگاه می‌تواند در مواردی که خدمات اعضای هیات علمی (دانشیار و استاد) ضروری باشد، تا سن ?? سالگی از آنها استفاده کند و از ?? سال به بالا نیز اگر به صورت استثنا به خدماتشان نیاز باشد، با تصویب هیات رییسه می‌توان سال به سال از خدمات اعضا استفاده کرد.

روح الله عالمی و غلامرضا ظریفیان اعضای هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران تابستان امسال بازنشسته می شوند و این در حالی است که سابقه عضویت هیئت علمی این دو استاد دانشگاه تهران که عضو هیئت علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی این دانشگاه هستند، کمتر از 30 سال است ولی آنطور که مدیرکل دفتر ریاست دانشگاه تهران اعلام کرده است، پیام رئیس دانشگاه تهران مبنی بر بازنشستگی آنها ابلاغ شده است.

سابقه بازنشسته کردن استادان دانشگاهها
این برای چندمین بار است که از پنج سال پیش تا کنون، بحث بازنشستگی استادان دانشگاههای مختلف کشور مطرح شده است؛ به طوری که از سال ????، بیش از ?? استاد برجسته دانشگاه‌های ایران بازنشسته شده اند. اما با اینکه از سال 84 تا کنون در برخی از دانشگاهها، به طور پراکنده چند استاد بازنشسته پیش از موعد شده بودند، اما از بهمن ماه سال گذشته که 12 نفر از استادان سرشناس دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با حکم رئیس دانشگاه بازنشسته شدند، این موضوع به طور گسترده ای در رسانه ها منتشر شد و تعداد زیادی از مسئولان وزارت علوم را به واکنش واداشت. هرچند صدرالدین شریعتی، رئیس این دانشگاه که امضای او پای تمامی نامه‌های بازنشستگی استادان نقش بسته این بازنشستگی‌ها را طبیعی دانست اما بعد از مدتی دلایلی ازجمله نیت اخلال در امتحانات دانشگاه از سوی استادان و تبدیل شدن گروه آموزشی توسعه دانشکده اقتصاد به باشگاه سیاسی را از دلایل ارائه حکم بازنشستگی برای آنها عنوان کرد. این حجم از بازنشستگی استادان ، باعث شد که مجلس و در راس آن کمیسیون آموزش به تکاپو یبفتند و این موضوع را بررسی کنند.
علی عباسپور، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی جزو نخستین افرادی بود که درباره اخراج گروهی از استادان اقتصاد دانشگاه علامه موضع گرفت و از روسای این دانشگاه خواست دلایل بازنشستگی استادان را به شکل کتبی به آنها ارائه کند.
اما پس از اعلام کتبی دانشگاه علامه، مجلس دلایل بازنشستگی استادان را مورد بررسی قرار داد و سرانجام چنانکه گزارش کمیسیون آموزش مجلس نشان می‌دهد، آنگونه که از سوی رئیس دانشگاه دلیل این بازنشستگی در برخی رسانه‌ها تشکیل باشگاه سیاسی از سوی این استادان اعلام شده بود در گزارش ارائه شده به مجلس به آن پرداخته نشده است.

موافقان و مخالفان
علی عباسپور، در مورد این بازنشستگی ها به «خبر» می‌گوید: «اکثر بازنشستگی‌هایی که در دانشگاهها اتفاق افتاده به دلیل ضعف قانون در مورد بازنشستگی استادان است چرا که هم‌اکنون ما در مورد قوانین بازنشستگی استادان خلاهای بسیاری داریم که با استفاده از این خلاها برخی از آنها که سال‌ها در دانشگاه‌ها زحمت می‌کشند به راحتی بازنشسته می‌شوند.»
اما در این میان وزیر علوم از بازنشستگی‌ها دفاع کرد و گفت دانشگاه علامه مطابق آیین‌نامه کار خود را انجام داده و دستوری برای بازنشستگی سلیقه‌ای و سیاسی در وزارت علوم در کار نیست. کامران دانشجو در حالی این سخنان را به زبان می آورد که خودش در مصاحبه های متعددی اعلام کرده است که در نظام جمهوری اسلامی جایی برای اساتیدی که قصد ترویج سکولاریسم را داشته باشند، نیست و از خط قرمزهای نظام محسوب می شود. دانشجو معتقد است که در حال حاضر تعدادی از استادان دانشگاهها، این صلاحیت را ندارند که در دانشگاهها تدریس کنند و بهتر است که خودشان به طور داوطلبانه خود را بازنشسته کنند. از سوی دیگر مسئولانی مانند محمدرضا رحیمی، معاون رئیس جمهور نیز از حضور اساتید «غیرمتعهد» در دانشگاه‌ها انتقاد می کنند. از سوی دیگر وزیر علوم معتقد است که هم اکنون وزارت علوم با کمبود 20 هزار هیات علمی مواجه است و او این امیدواری را دارد که وزارت علوم ظرف سه سال آینده 5 هزار عضو هیئت علمی را بتواند جذب کند.

اما از سوی دیگر موافقان بازنشسته کردن استادان دانشگاهها دلیلی که برای موافقتشان اعلام می کنند این است که برخی استادان بالای ?? سال دیگر توان پاسخگویی به سوالات جوانان را ندارند چرا که دانشجویان امروز بسیار پرشور هستند و بسیار سوال مطرح می‌کنند و این استادان از دانشگاه می‌خواهند برایشان واحد درسی کمتر بگذارند تا به فعالیت‌های تحقیقاتی بپردازند.

در مقابل، مخالفان بازنشستگی پیش از موعد استادان دانشگاهها معتقدند که قانون بازنشستگی اعضای هیئت علنی دانشگاهها ضعف دارد و باید اصلاح شود. محمد حسن دوگانی نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات یکی از این مخالفان ایت. او در این باره به «خبر» می گوید: «عده ای از استادان فضا را برای ادامه تحقیق و پژوهش خود در ایران کم می بینند و در رفت و آمد هستند و در این بین نمی توانند که در وضعیت ثابتی در دانشگاه ها بمانند . اما روند بازنشسته کردن زود هنگام استادان در دانشگاه های ایران ضربه بزرگی را به جامعه علمی ایران وارد کرد  و یکی از عوامل مهم خروج اساتید این است که بعد از بازنشستگی شرایط کار را در خارج از کشور مناسب می بینند .چرا که  در تمام دنیا مردم بر این باور هستند که افراد علمی در سنین بالا تر دارای مدارج و تجربه علمی ارزشمندتری می شوند . در حال حاضر اساتید نخبه دنیا بالای 60 سال سن دارند . این افراد ذخیره علمی یک کشور به حساب می آیند .و به نظر من بازنشسته کردن اساتید با 25 ی 30 سال خدمت ضربه بزرگی به بدنه علمی کشور است.»

شهلا اعزازی، استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر گروه زنان انجمن جامعه‌شناسی کشورنیز در این باره معتقد است: «عمری صرف می‌شود تا استادی در حوزه اندیشه و عمل به بار بنشیند و سیاست نباید به تعدیل استاد از دانشگاه منجر شود. استادان دانشگاه سرمایه‌های ملی و اجتماعی هر کشورند که در بعد مالی هم هر دولتی هزینه‌های زیادی برای تربیت و به بار نشستن آنها متحمل می‌شود.»

اسدالله عباسی، عضو کمیسیون آموزش مجلی نیز در این مورد به « خبر» می گوید: « این روزها بازنشستگی استادان واژه زود هنگام را در کنار خود به یدک می‌کشد و هر نوع بازنشستگی برای افراد سؤال بر انگیز شده است.

بازنشستگی استادان در حال حاضر تحت شرایط امروزی جامعه دو پیامد را با خود به همراه دارد. اگر استادی خود بخواهد بازنشست شود می‌گویند که فلان استاد با دولت مخالف بوده است و اگر دانشگاه او را بازنشست کند تصور می‌شود که دانشگاه با وی مخالف بوده است. کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این خصوص همواره حامی استادان بوده و هست و برای بازنشستگی هر استاد به دنبال مدارکی است که از کار افتادگی آن استاد را بروز دهد.»