آداب وروسوم مردم خسرو شاه در ماه محرم

عزاداری سالار شهیدان امام حسین (ع) در خسرو شاه با طشت گذاری در سوگ شهیدان دشت کربلا شروع می شود و مداحان اهل بیت در ذکر مصیبت کربلا و یاران امام حسین (ع ) به نوحه خوانی و مرثیه خوانی می پردازند هیات و دسته جات مختلفی در گوشه و کنار شهر به عزاداری مشغول شده و مخردم نیز لباس سیاه بر تن کرده و شهر را سیاه پوش می کنند هیتهای زنجیر زن – سینه زن – شبیه گردونها در محلات و مساجد و تکایا در سوگ امام حسین و یارانش به عزا می نشینند و یکی از رسومی که در دهه اول ماه محرم بیشتر در جریان است که هیاتها میزبان و میهمان سایر هیاتهای شهر و نواحی اطراف می با شند تا اتحاد و همدلی و یکرنگی شیعیان امام حسین را به اثبات رسانند عزاداران به نظر ونیاز با خدا مشغولند و امام حسین ویارانش را وصی وشفاعت کننده خود می گیرند انواع نظری در بین جماعت عزادار پخش می شود و هر کس به وسع خود نظری می دهد در این ماه مردم بیشتر سر سفره امام حسین (ع) میهمانند و روزی نیست که نظری در محلات و کوچه ها پخش نشود این عزاداری ها در تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد در عاشورا زنان بر کودکان خردسال لباس سبز رنگ می پوشانند ودر گهواره سبز رنگ به نام گهواره حضرت علی اصغر (ع) که در کوچه ها در حرکت است می خوابانند و به یاد مظلومیت شهید کو چک کربلا می گریند در سوم عاشورا مراسم دفن شهدا کربلا را شبیه خوانها بازسازی کرده و در مسجد قطب راوندی بنلام مراسم اهل قبیله اجرا می کنند که این مراسم را میتوان فقط مختص این شهر نامید که از از شهرها و روستاهای مختلف برای شرکت در این مراسم به خسرو شاه می آیند.

عناوین مراسم محرم در خسروشاه

1-   طشت گذاری در سوگ شهدای کربلا

2-   سیاه پوشیدن در طول ماه محرم به نشانه عزاداری وغمناکی

3-   تشکیل دستجات سینه زن و زنجیر زن

4-   تشکیل دستجات شاه حسین

5-   اجرای مراسم شبیه خانی توسط هیات شبیه گردانی

6-   شمع گذاری در مساجد در بعد از ظهر تا سوعا ( شمع ازان)

7-   دعوت از هیاتهای دیگر در طول محرم

8-   ادای نذورات به دسته جات عزادار

9-   تزیین گهواره ای بنام گهواره حضرت علی اصغر (ع)

10-                   تزیین اسب به نشانه اسب امام حسین (ع)

11-                   اجرای مراسم اهل قبیله در سوم عاشورا

12-                   عزاداری در چهلم (اربعین حسینی ) در مساجد و هیاتها

13-                   عزاداری در بیست و هشتم ماه صفر در رحلت حضرت محمد (ص) و شهادت امام حسن (ع)

آداب ورسوم نامگذاری کودکان در خسروشهر

چند روز بعد از تولد نوزاد از خویشان نزدیک برای نامگذاری دعوت می نمایند میهمانان نزدیک پس از صرف چای وشیرینی در این مراسم شرکت کرده و در نامگذاری سلیقه ها مختلف است بعضی ها از قرآن استخاره می کنند واز اسامی که که در قرآن است برای نوزاد اسمی انتخاب می کنند و بعضی ها اسم پدر ومادر و گذشتگان خود را که در قید حیات نیستند بر روی نوزاد می گذارند و بعضی اسامی امامان و ائمه الطهار را انتخاب می کنند و گاهی چند اسم دلخواه و مورد علاقه را بر روی کاغذ نوشته و آنها را لای قرآن می گذارند و بعد از باز کردن قران هر اسمی که در آمد نوزاد را به آن نام صدا می کنند.

آداب و رسوم ازدواج در خسروشاه

در مراسم خواستگاری اول زنهابه خواستگاری می روند بنا به سنن در بین خواستگارها مادر بزرگ – عمه و خاله حضور دارند و معمولا از گیس سفیدان فامیل پسر هستند و گاهی مادر داماد نیز در بین خواستگاران دیده می شود در این خواستگاری تعداد خواستگارها بین 3و5 نفر می باشد و از طرف خانواده عروس نیز 3و4 نفر میزبانی را بر عهده دارند خانواده عروس سعی می کنند پذیرای مطلوبی از خانواده داماد انجام دهند و عروس بیش از سایرین به مهمانها خدمت می کند و آوردن چای وشیرینی به عهده اوست پس از صرف چای مسئله نامزدی مطرح می شود تا اینکه خانواده دختر موافقت خود را اعلام می کنند و قرار می گذارند که هر دو خانواده نیز با یکدیگر ملاقات کنند.

خواستگاری مردانه

خواستگاران اغلب از بزرگان خانواده پسر تعیین می شود که در بر گیرنده عمو ها و دایی ها است اینها قبل از رفتن به خانه عروس میان خود گفت وگو یی را انجام می دهند از خانواده عروس نیز بزر گان فامیل دعوت می شوند تا در منزل پدر عروس گرد آمده و گفت وگو ههای لازم را انجام دهند بعد از صرف چای صحبت آغاز شده و میزان مهریه عروس چگونگی انجام مراسم عروسی و سایر شرط و شروط مطرح شده ودر آخر به توافق می رسند و بعد از جمع بندی شیرینی و انگشتری که از طرف خانواده داماد تدارک دیده شده است به خانواده عروس می دهند.

مراسم عقد در خسروشاه

بعد از مراسم نامزدی بزرگان روز عقد را تعیین کرده ودر بیشتر اوقات این مراسم در اعیاد و جشنهای ملی و مذهبی برگزار می شود اگر عقد ساده باشد آن را در دفاتر ازدواج برگزار می کنند در غیر این صورت مراسم عقد را در منزل پدری عروس بر پا می کنند مردان در یک قسمت خانه و زنها در در قسمت دیگر جمع می شوند یک نفر روحانی یا دفتر دار ازدواج پس از گرفتن وکالت صیغه عقد را جاری می کند و هدایایی که از طرف خانواده های عروس وداماد آماده شده است به عروس و داماد می دهند و سند ازدواج را نیز دو نفر شاهد به امضاء می رسانند و حاضرین به رقص و پایکوبی می پردازند پس از عقد اگر دو طرف آمادگی داشته باشند عروسی را نیز برگزار می کنند ودر غیر این صورت به زمان دیگری موکول می گردد در فاصله بین عقد و عروسی اگر عید ی در پیش باشد هدایایی از طرف خانواده داماد برای عروس فرستاده می شود و در بعضی از محلات شهر نیز نوبر میوه هر فصل را به خانه عروس می فرستند در آخرین چهار شنبه شب سال نیز به مناسبت عید نوروز لباس و سایر وسایل به خانه عروس فرستاده می شود.

چند روز قبل از عروسی خانواده عروس جهزیه عروس را در اتاقی به صورت مرتب می چینند و از فامیل برای دیدن جهزیه دعوت می کنند و فامیلها و بزرگان به خانه عروس رفته و اگر چیزی در جهیزیه ناقص بود و کم وکاستی داشته باشد هر کس به وسع خود هدایایی را بر جهیزیه عروس می افزاید و بعد از خانواده داماد برای بردن جهیزیه عروس دعوت می نمایند و مردان خانواده داماد جهزیه را به طرف خانه داماد حمل می کنند آ یینه عروس را پیشا پیش جهیزیه حمل کرده وآورنده خلعت و شاد باش را از طرف مادر داماد در یافت می کند .

فرهنگهای عامیانه در بین اهلی منطقه

از گذشته ای دور که شاید قدمتی چند هزارساله داشته باشد بعض از باورها و آداب و رسومی بین اهالی ریشه دوانیده که مر بوط به ایران باستان است با وجود رواج دین مبین اسلام هنوز نیز با گذشت چندین قرن از بین نرفته اعتقاد برآنها زیاد است این عقاید ودر بعضی مواقع خرافات شاید واقعیت نیزداشته باشند .

در زیر به بعضی از این آداب ومعرفی آن می پردازیم .

در باورمردم این نواحی از خوابیدن در وسط اتاق اجتناب می کنند وعقیده دارند هر کس دروسط اتاق بخوابد عمرش کوتاه می شودوعقیده براین است که شیاطین در وسط اتاق می خوابند .

از عقاید دیگر اینکه از ریختن نمک بر روی زمین اجتناب می کنند واگر شخصی عمدا نمک به زمین بریزد در روز قیامت با پلکهایش مجبور به جمع آوری نمکها خواهد شد .

عقیده بر این است که نباید در چهارچوب درب اتاق بیش از اندازه ایستاد این کار باعث مرگ زودرس شده ودر خانه نیز دعوا می شود

اززدن ناخنها به هم اجتناب می کنند واین کار را باعث وبانی دعوا می دانند واگر کسی این کار را بکند باعث وبانی دعواست

بعد از کوتاه کردن ناخنها هرگز آنها را پراکند نمی کنند زیرا این عمل باعث پراکندگی عقل می شود وممکن است شخص دیوانه شود ودر بیشتر مواقع ناخن ها را چال می کنند.

اگر کسی از مجلس ترحیم خارج شود هیچ موقع نباید به طور مستقیم به خانه اقوام وفامیل رود زیرا شوگون ندارد وباعث رنجش وناراحتی در آن خانواده می شود

از نگاه کردن به آیینه وبازی باآن در شب می پرهیزند زیرا باعث دعوا می شود

جویدن سقز یا همان آدامس را در طول شب انجام نمی دهند وعقیده دارند که عین جویدن گوشت مرده است

مردم این دیار در قدیم به گلهای درخت سنجد علاقه بسیار داشتند ودر طول فصل گل دهی درخت سنجد گلهایی از درخت رامی چیدند ودر خانه آویزان می کردند از بوی خوش این گلها آرامش پیدا می کردند واعتقاد داشتند که شانس به آنها روخواهد کرد .

یکی از رسوم دیگر اسپند دود کردن است در بیشتر مراسم عروسی وحتی در مراسم شاه حسین گویان وعزاداری ها اسپند دود می کنند واین کار راباعث دفع چشم بد وبلا می دانند در تمام خانه می توان اسپند را مشاهده کرد که در مواقع لازم به روی آتش می ریزند در موقع ریختن اسپند بر روی آـش وردهای زیادی خوانده می شود ودربیشتر مواقع این وردها توسط پیرزنهای مسن خوانده میشود در قدیم اسپندهایی که در گورستان قدیم شهرمی رویدند را پر خاصیت می دانستند ومشتری زیادی داشت در زیر به یکی از وردهایی که برای اسپند خواند می شده اشاره می شود

اوزریه سن هواسن یتمیش مین درده دواسن     هر ئوده کی سن وارسن قادابالا سوا رسن

باشی بوکلی اوزریه دیبی کوهلی اوزریه          سنی آتارام اوتا بیزدن بلاسوارسن

ترجمه فارسی آن چنین است : اسپند هستی وهوا برای هفتاد درد داروهستی در هر خانه ای که توباشی باعث درمان ودفع بلا می شوی سری با کلاه وریشه ای محکم داری تورا در آتش می اندازم تا هر گونه بلا را از ما دور کنی

در فرهنگ مردم این دیار رنگ سبز باعث آرامش است وعلاقه به این رنگ در بین اهالی زیاد است در سنین کودکی برای اطفال لباس سبز را مناسب می دانند. 

مراسم ترحیم در خسروشهر

در این شهر وقتی که فردی از دنیا می رود به فامیل وآشنایان اوخبر می دهند تا در مراسم تدفین شرکت کنند در این شهردر مراسم تدفین افراد زیادی شرکت می کنند واعتقاد دارند که باید در مراسم تدفین دیگران شرکت کنی تا اقوام او نیز در تدفین امواتت شرکت کنند مراسم تشییع از مقابل هلال احمر شهر شروع می شود در گورستان شهر بعد از غسل ونماز جنازه خاکسپاری می شود ویک روحانی وقتی جنازه را در قبر می گذارند او را تلقین می دهدبعد از اتمام مراسم خاکسپاری حمد وسوره خوانده می شود و افراد شرکت کنند در مراسم تدفین به منزل متوفی باز گشته وبه نزدیکان میت سر سلامتی می دهند .

مجالس ترحیم در همان روز در یکی از مساجد شهر بر پا است ومجلس ترحیم دیگری در اولین پنجشنبه پیشرو برگزار می شود در پنجشنبه بعد ازاتمام مسجد به میهمانان وشرکت کنندگان در مراسم خاک سپاری شام داده واز آنها پذیرایی می کنند بعد از این مراسم چهلم وبعد از آن سال برگزار می شود.

مراسم چاوش خوانی

چاووش کسی است که با صدایی خوش در رسایی پیامبر اسلام وائمه معصومین مدح وثنا می کند این چاووش خوانی در موقع بدرقه واستقبال از زوار خانه خدا وائمه الطهار (ع) انجام می شود . امروزه بیشتر در موقع استقبال از حجاج این رسم مورد استفاده قرار می گیرد و چاووش با صدایی خوش سایرین را از برگشتن حجاج با خبر می کند چاووش خوانی یکی از رسوم دیرینه در این منطقه است که با وجود گذشت زمان هنوز اجرا می شود.

شمارش روزهای هفته در خسروشهر

در خسروشهر نیز روزهای هفته نامگذاری شده اند در این شهر نیز مثل سایر شهر های آذر بایجان روزهای هفته بر اساس باورها واقاید نامی مشخص دارند در زیر به تر تیب روزها را نام می بریم.

شنبه – ایشنبه

یکشنبه – ایشنبه صاباحی

دو شنبه – بازار آخشامی

سه شنبه – بازار گونی

چهارشنبه – بازار سحری

پنجشنبه – جوما آخشامی

جمعه – جوما گونی