معاصران

برخی از دانشمندان معاصر این فقیه و متکلم نامدار عبارتند از:

1. شیخ طوسى (م 460 ق) ظاهرا سلاّر، بعد از رحلت شیخ طوسی، به مقام مرجعى رسیده است.

2. سید مرتضى علم الهدی.

3. سید رضی.

4. شیخ مفید.

5. ابوالعباس نجاشی.

6. ابوالفتوح رازی.

7. شیخ جعفر دوریستی.

سلاّر دیلمى در مسند قضاوت

بی شک، سید مرتضى را باید احیاگر علوم اسلامى در قرن چهارم دانست. آن بزرگوار از اوضاع سیاسى و اجتماعى عصری که مقارن با اوج قدرت دولت شیعى آل بویه بود، به خوبی بهره بردارى نمود. سید مرتضی، شاگردان فقیه و دانشمندش را به اقصى نقاط کشور اسلامی، براى قضاوت گسیل می داشت. یکى از شخصیتهاى برجسته شیعه که از سوی سید مرتضى براى منصب قضا به مناطق حلب (از توابع سوریه) اعزام شد، سلاّر دیلمى بود. وى در این مناطق، زعامت دینى مردم را به عهده گرفت و به عنوان حاکم شرع اسلامی، به حل و فصل نزاع ها و اختلافات دینى ـ اجتماعى پرداخت و به ارشاد و هدایت مردم، اقامه جماعت و رفع مشکلات و پاسخ گویى به مسائل دینى شیعیان نیز اشتغال داشت.

از زمان مسافرت وى به حلب و مدت اقامت او در آنجا اطلاع دقیقى در دست نیست، اما شواهد نشان مى دهد که وى سالیان متمادی در آن دیار حضور داشته است، به گونه اى که برخى وى را از فقهاى حلب به شمار آورده اند. [7]

تالیفات

1. المراسم العلویه فى الاحکام النبویه.

2. المقنع فى المذهب. [8]

3. التقریب (التهذیب) در اصول فقه. [9]

4. التذکره فى حقیقه الجوهر و العرض. [10]

5. الابواب و الفصول فى الفقه. [11]

6. المسائل السلاّریه. [12]

7. الرد على ابى الحسن البصرى فى نقض الشافی. [13]

جایگاه سلاّر

دانشمندان و زندگى نامه نویسان، هر یک درباره مقام علمى سلاّر مطالبى نوشته اند: سیوطى در طبقات النحویین النحاه سلاّر را از دانشوران علم نحو دانسته است.

علامه حلى در خلاصه نوشته است: سلاّر بن عبدالعزیز دیلمى از فقهاى مورد وثوق شیعه است که در فقه و ادبیات، سرآمد و ممتاز بود.

پژوهش گر معاصر، آیه الله سید ابوالقاسم خویى ضمن تایید وثاقت سلاّر، وى را از بزرگان فقهاى شیعه دانسته و نوشته است:

«سلاّر بن عبدالعزیز الدیلمى فقیه، جلیل، معظم، ثقه»؛ سلاّر بن عبدالعزیز دیلمی، فقیهى مورد اعتماد و بزرگوار و گران قدر است.