بهنوش خرم‌روز: فیلم پارک ژوراسیک را به خاطر دارید؟ خب، واقعا به نظر می‌رسد پیشرفت علم آن‌قدر سریع هست که به زودی فیلم‌های علمی- تخیلی را پشت سر می‌گذارد. نه نه، البته هنوز کسی قرار نیست دایناسورها را زنده کند، اما مسئولین باغ وحش سن‌دیگو با موسسه پژوهشی اسکریپز قررادادی بسته‌اند تا با استفاده از سلول‌های بنیادی، موجودات در خطر انقراض یا شاید حتی منقرض شده را به زندگی برگردانند. بر اساس گزارش دیروز نیوساینتیست در این زمینه، این کار با گرفتن سلول‌های یخ‌زده از بدن حیوان مرده و بازبرنامه‌ریزی این سلول‌ها برای تولید اسپرم و تخمک انجام می‌شود به طوری که بتوان از نو، نوزادان این حیوانات را خلق کرد. حتی می‌توان طی این فرایند، تنوع ژنتیکی هم به وجود آورد!‌ اما چه‌طور این کار امکان‌پذیر است؟ دانشمندان با مهندسی ویروس‌ها، 4 ژن انسانی را منتقل می‌کنند. این 4 ژن  می‌توانند با بازبرنامه‌ریزی، سلول‌های بدن موجود بزرگسال را به حالت سلول‌های بنیادی جنینی دربیاورند. البته تا به عمل درآمدن این پروژه، هنوز زمان زیادی باقی مانده است.

ما می‌دانیم که سیاره‌های منظومه شمسی خودمان، تنها سیاره‌های کهکشان‌ها نیستند که به دور یک ستاره می‌گردند. اما هیچ‌وقت عکس مستقیمی از آن‌ها نداشته‌ایم. خبری که دیروز در عناوین اول بسیاری از خبرگزاری‌ها بود، خبر موفقیت دانشمندان در گرفتن اولین عکس از سیاره‌ای بود که به دور یک ستاره، مانند خورشید خودمان، می‌گردد. آن نقطه کوچک در گوشه بالا، سمت چپ تصویر را می‌بینید؟ این همان سیاره است! بر اساس گزارشی که پاپ‌ساینس دیروز منتشر کرده، اندازه این سیاره حدودا 8 برابر سیاره مشتری است و ستاره خورشید مانندی که در این تصویر گرفته شده با نور فروسرخ می‌بینید، 1RSX J160929.1-210524 نام دارد. عجب اسمی! این سیاره یک ویژگی خاص دیگر هم دارد،‌ نظریه‌های سیاره‌شناسانه دانشمندان را زیر سوال برده است! این سیاره با حجم عظیمی که دارد، خیلی خیلی از ستاره خود دور است. فاصله‌اش از ستاره‌اش 300 برابر فاصله مشتری از خورشید است و به زمان ما 1000 سال طول می‌کشد تا یک‌بار دور ستاره بچرخد. به نظر می‌رسد یا بر خلاف آن‌چه پیش از این تصور می‌شد، سیاره‌ها با شیوه‌های متفاوتی شکل گرفته‌اند و یا این که این منظومه خیلی خیلی جوان است و سیاره‌های دیگری از برخوردهای نزدیک سیاره‌های بزرگ موجود، در آینده درون منظومه متولد خواهند شد.  

فضاپیمای کاسینی ناسا که ماموریتش گردش اطراف سیاره زحل است، مرتب عکس‌های متفاوتی از این سیاره و قمرهایش مخابره می‌کند. ما انسان‌ها دست کم در حال حاضر توانایی مشاهده این‌گونه منظره‌ها را از نزدیک نداریم. به همین دلیل همه عکس‌های کاسینی به نوعی اعجاب‌آور و زیبا تلقی می‌شوند. پاپ‌ساینس دیروز آخرین اثر هنری کاسینی را منتشر کرده است. در این تصویر،‌ یکی از قمرهای زحل به نام دیون را به طور واضح جلوی تصویر مات قمر دیگر زحل به نام تیتان می‌بینید. تیتان همان قمر زحل است که مدتی است توجه دانشمندان را به خود جلب کرده است. بسیاری معتقدند که تیتان  دارد مراحلی مشابه مراحل اولیه شکل‌گیری حیات بر روی زمین را می‌گذراند. ممکن است در اعماق این قمر، در حال حاضر گونه تازه‌ای از حیات در حال شکل‌گیری باشد!

برگردیم به زمین خودمان!‌ چه‌قدر در مورد نیروی جاذبه زمین می‌دانید؟ یا بهتر بپرسم، تصورتان از نیروی جاذبه زمین چیست؟ فکر می‌کنید فراگیر و یکسان است یا همان‌طور که نقشه جدید جاذبه زمین می‌گوید، خیلی هم در مناطق مختلف متفاوت است؟ ماهواره جی.او.سی.ای،‌ تنها برای بررسی نیروی جاذبه زمین، در مداری بسیار خطرناک در فاصله بسیار کمی با زمین حرکت می‌کرد،‌ آن‌قدر نزدیک که خطر سقوط آن وجود داشت!‌ بر اساس گزارش دیروز پاپ‌ساینس، این ماهواره دو ماه اطلاعات کاملی از زمین را جمع‌آوری کرد و نتیجه،‌ اولین نقشه نیروی جاذبه زمین بود. همان‌طور که در تصویر می‌بینید، مناطق مختلف زمین به میزان بسیار متفاوتی نیروی جاذبه دارند. اما این نقشه به چه دردی می‌خورد؟ خب،‌ استفاده از این نقشه فهم ساختار درونی قسمت‌های متفاوت زمین را ساده‌تر می‌کند. همچنین به اندازه‌گیری عوامل مهم تغییرات آب و هوایی زمین مثل جریان‌های اقیانوسی، حرکت یخ‌ها و تغییرات سطح اقیانوس‌ها کمک می‌کند.

اگر شما با یک تکه چوب مشابه آن‌چه در این تصویر می‌بینید برخورد کنید چه فکری می‌کنید؟ به احتمال زیاد فکر می‌کنید یک تکه چوب معمولی است. حتی افرادی که تخصص لازم را نداشتند، با این که این قطعه از دل یخ‌های آب شده کوه‌های راکی به دست آمده، باز تصور کردند که شاخه‌ای از درخت است که بر اثر طوفان کنده شده است. اما بر اساس گزارش دیروز ساینس‌دیلی، کرگ لی که متخصص این‌جور وسایلی است که از دل یخ‌ها به دست می‌آیند (همان فردی که در تصویر می‌بینید)، معتقد است این یک سلاح ده‌هزار ساله است که انسان‌های اولیه مشابه یک نیزه برای شکار به کار می‌برده‌اند. این سلاح حدود 10،000 سال بین یخ‌ها بوده و حالا که با گرم شدن زمین یخ‌ها دارند آب می‌شوند، بیرون آمده است.

ما انسان‌ها بسیاری از دستاوردها و پیشرفت‌هایمان، خصوصا در زمینه پزشکی را مدیون موش‌های کوچولوی آزمایشگاهی هستیم. این بار محققین دانشگاه پنسیلوانیا توانسته‌اند الگویی در موش‌ها پیدا کنند که از نظر رفتاری، هورمونی و عصب‌شیمیایی بسیار شبیه الگوی بیماران مبتلا به افسردگی است که نسبت به داروها مقاوم هستند. بر اساس گزارش ساینس‌دیلی،‌ این الگو در موش‌هایی دیده می‌شود که یک نقص ژنتیکی خاص دارند. البته این موش‌ها نمی‌توانند به ما بگویند که چه‌قدر احساس افسردگی می‌کنند، اما بررسی مولفه‌های جسمانی، هم در تشخیص و هم در سنجش سیر درمان احتمالی کمک‌کننده خواهد بود. محققین خیلی امیدوارند که به کمک این موش‌ها،‌ بتوانند بالاخره درمانی برای این دسته از بیماران پیدا کنند.

در پایان سری هم به دنیای فناوری بزنیم. تکنولوژی‌ریویو دیروز در اولین عناوین خبری خود به نرم‌افزار جدیدی اشاره کرده است که باعث می‌شود رایانه‌ها در حالت خواب یا همان استندبای، به فعالیت خود ادامه بدهند. استفاده از این نرم‌افزار خصوصا در شبکه‌های کارهای اداری، باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی تا حد 60 درصد می‌شود. برنامه به این صورت است که یک کپی مجازی از سیستم‌عامل موجود روی هر رایانه به همراه برنامه‌های آن روی سروری در مکانی دیگر می‌رود. بدین ترتیب این نرم‌افزار جدید که اسلیپ‌سرور (SleepServer) نامیده شده، دستورهای لازم را اجرا می‌کند، درحالی که رایانه اصلی در حال خواب است و در نتیجه انرژی چندانی هم مصرف نمی‌کند.