در حالی که طی ماه های گذشته اخبار متعددی در خصوص آلودگی آب تهران منتشر شده و نگرانی‌هایی درباره مصرف آن برای شهروندان تهرانی به وجود آورده بود، مرتضی تمدن، استاندار تهران گفت:" آب شرب تهران هیچ مشکلی ندارد و نباید برخی آلودگی آب‌های سفره‌های زیرزمینی را به آب شرب تهران ربط داد، و برای آنکه هر دستگاه و شخصی نتواند درباره آب تهران اظهار نظر کند و مردم را بیهوده نگران و مضطرب سازد، مصوب کردیم مسئولان قضایی از او دلیل و مدرک مستند بخواهند و اگر نتوانست ادعای خود را اثبات کند مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد."

اما دکتر ندافی، رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، روز گذشته اعلام کرد:" بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد؛ نیترات آب مناطقی از تهران که از چاه تامین آب می‌شوند (چاه‌های منفرد و مجزا) واقعا بالاست. البته تعداد این مناطق محدود است."

کارشناسان محیط زیست و بهداشت آب، با تایید نظرات دکتر ندافی معتقدند وجود کارخانه‌های صنعتی در اطراف تهران، استفاده از مواد سرطان زا در تصفیه آب، استفاده بی‌رویه از پودرهای رختشویی و کودهای شیمیایی و فقدان سیستم فاضلاب از دلایل آلودگی آب پایتخت است.

وجود مواد سرطان?زا به آب تهران

در حال حاضر به دلیل کلر زنی به آب‌های مصرفی ماده دیگری با عنوان تری‌هالومتان در آب شرب تهران وجود دارد که به عقیده کارشناسان گرچه مقدار این ماده در حال حاضر زیر حد مجاز است اما این ماده سرطان‌زا بوده و در آینده مشکلاتی را به وجود خواهد آورد.

دکتر علیرضا پرداختی عضو هیأت علمی دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران به خبر می‌گوید: «اگر آبی که برای تصفیه به آن کلر می‌زنند حاوی مواد آلی باشد - که این مواد آلی می‌تواند برگ پوسیده‌ای در رودخانه یا ناشی از چاه‌های فاضلاب زیرزمینی که به رودخانه نشت کرده یا کودهای شیمیایی و طبیعی باشد - کلر با این مواد آلی ترکیب شده و بر اثر ماندن آب در داخل لوله‌ها ماده تری‌هالومتان به وجود می‌آید که این ماده بسیار خطرناک و سرطان‌زاست و مطالعات اولیه ما نشان داده این ماده در آب شرب تهران وجود داشته و می‌تواند سرطان‌زا باشد. »

دکتر قدوسی استاد محیط‌زیست دانشگاه تربیت مدرس به خبر می‌گوید: «70 درصد آب شرب تهران از سدهای کرج، لار، لتیان و طالقان و 30 درصد از منابع آب‌های زیرزمینی در تهران و اطرافش تأمین می‌شود.»

او در ادامه می‌افزاید: «بلافاصله بعد از ورود آب به تصفیه‌خانه‌ها پروسه تصفیه بیولوژیکی (میکروب‌زدایی) و فیزیکی (کدری آب و اجسام خارجی) انجام می‌گیرد. اما کاری که در این پروسه بسیار مهم است و در تصفیه‌خانه‌های تهران انجام نمی‌گیرد تصفیه مواد محلول در آب است که شامل نمک طعام، گچ، آهک و عناصر سنگین می‌شود.»

نشت فاضلاب به آب آشامیدنی

این متخصص محیط‌زیست با اشاره به وجود عنصر خطرناک ازت در آب تهران می‌گوید: «به دلیل نقصان سیستم فاضلاب و وجود چاه‌های جذبی در شهر، مواد شیمیایی و فلزات سنگین مانند ازت در شوینده‌ها، سوخت ماشین‌آلات سبک و سنگین و پسماندهای صنعتی و. . . وارد سفره‌های آب زیرزمینی شده و پس از استخراج در دسترس شهروندان قرار می‌گیرد که بسیار خطرناک است.»

دکتر قدوسی در ادامه می‌افزاید: «شهروندان به آلودگی‌هایی که تأثیر آنی دارد توجه نشان می‌دهند و نسبت به آلودگی ازت که تأثیرش 15 سال بعد آشکار می‌شود بی‌توجه هستند اما به گفته پزشکان یکی از دلایل افزایش ابتلا به سرطان سینه در تهران وجود این عنصر در آب شهر است.» دکتر اسماعیل کهرم استاد حوزه محیط‌زیست در دانشگاه‌های تهران هم با اشاره به آلودگی آب تهران معتقد است: «آب تهران بیش از هر شهری به نیترات‌ها، نیتریت‌ها و ازت آلوده است.»

این کارشناس محیط‌زیست می‌افزاید: «متأسفانه آب تهران نه‌تنها سالم نیست بلکه خطرناک است. آلودگی آب مناطق مختلف شهر تهران به ویژه 19 و 20 آنقدر شدید است که مصرف آن خطرناک است. در چنین شرایطی مسئولان وزارت نیرو، استانداری و مؤسسه استاندارد با ارائه آمارهای خوشبینانه سعی می‌کنند بخش مهمی از واقعیت را کتمان کنند.»

خطر پودرهای رختشویی

دکتر علی رضا پرداختی می‌گوید:« در حال حاضر در این رابطه با مسئله آنزیم‌هایی که در پودر‌های رختشویی به کار می‌روند مواجهیم؛ آنزیم‌هایی که به سرعت جذب خاک می‌شوند و بسیار خطرناک هستند و مهم‌ترین مشکل آلودگی آب تهران چون دارای سیستم فاضلاب نیستیم، چاه‌های جذبی (چاه‌های متداول دستشویی خانه‌ها) است که به آلودگی سفره‌های زیرزمینی‌ دامن می‌زنند. وقتی سطح آب‌های زیرزمینی بالا می‌آید، آب وارد چاه‌های جذبی شده و مقدار زیادی آمونیاک را به صورت ترکیب‌های مختلف با خود وارد آب می‌کند. افزایش مقدار آمونیاک و ترکیب‌های آن مانند نیتریت‌ها و نیترات‌ها، باعث بیماری‌های مختلف در بدن انسان، به ویژه کودکان تهرانی می‌شود. در چنین موقعیتی آیا بهتر نیست مسئولان بهداشت محیط و محیط‌زیست زود‌تر دست به کار شوند و از این خطر بزرگ جلوگیری کنند؟ در حال حاضر مردم به سادگی انواع آلودگی‌ها را پذیرفته‌اند و می‌پندارند در این مقطع از زمان، زندگی با آلودگی آب، صدا، هوا و خطرات ناشی از آن طبیعی است غافل از آنکه این مردم هستند که سرنوشت خود را تعیین می‌کنند و طبق نیاز خود از زندگی به هر آنچه که طلب می‌کنند، می‌رسند.»

دکتر بهروز بهزاد عضو هیأت علمی دانشگاه شهیدبهشتی با تأیید سخنان دکتر پرداختی به نقصان سیستم آبرسانی و لوله‌کشی تهران اشاره می‌کند و به خبر می‌گوید: «لوله‌های این سیستم بسیار قدیمی است و50 درصد از آزبست که ماده‌ای بسیار خطرناک و سرطان‌زاست استفاده شده است.»

او در ادامه می‌افزاید: «موضوع استفاده از آزبست در لوله‌ها و نشت و شکستگی و ایجاد فشار معکوس در آنها باعث ورود فاضلاب به سیستم آبرسانی می‌شود که سبب‌ساز آلودگی‌ها و مشکلات عدیده می‌شود.»